Naturalizasiya

Naturalizasiya (ing. naturalization) — ərizəçinin vətəndaşlıq almaq üçün könüllü istəyi əsasında vətəndaşlıq almasının qanuni prosesi. Vətəndaşlıq qəbul etmə qaydası dövlət qanunvericiliyi ilə tənzimlənir. Adətən vətəndaşlıq əldə etmək üçün bir sıra şərtlərə əməl edilməlidir (dil bilməsi, yaşayış yerinin olması və s.). "Naturalizasiya" termini tarixən təbii (ing. natural) vətəndaşların (və ya subyektlərin) hüquqlarının əldə edilməsini bildirir. Naturalizasiya çərçivəsində bəzən fərqləndirir:

• qeydiyyatı — heç bir əlavə şərt olmadan bir insanın tələbi ilə vətəndaşlıq əldə etməsi (ümumiyyətlə bu metoddan istifadə hüququ olan şəxslərin kateqoriyası qanunla nəzərdə tutulur);
• vətəndaşlıq verilməsi — ümumiyyətlə dövlət başçısı tərəfindən bir şəxsə vətəndaşlıq fəxri hədiyyə, hər hansı bir xidmətə görə (əgər bu qanunla nəzərdə tutulubsa).

Naturalizasiya ümumiyyətlə bir sıra şərtlər tələb edir. Bunlardan biri qondarma ixtisas dövrü — ölkədə keçirdiyi vaxtdır. Əksər hallarda bu, İsveçdə və Hollandiyada olduğu kimi beş ildir. İsveçrədə ixtisas müddəti 12 ildir, Argentinada 2 ildir. Bir sıra ölkələrdə titul milliyyətinə aid şəxslər üçün ixtisas müddəti azalır. Məsələn, Yaponiyada xaricdə doğulmuş yapon millətinin uşaqları üçün 5 il əvəzinə 3 il istifadə olunur. Ərəb ölkələrində bu müddət 15 ilə 25 il arasında davam edə bilər. İsraildə yəhudilər üçün ümumiyyətlə ixtisas dövrü yoxdur — Qayıdış Qanununa görə, ölkəyə gəldikləri andan etibarən vətəndaş olurlar. Eyni prosedur Ermənistanda xaricdə doğulmuş etnik ermənilərə də aiddir.